Region stawia na ekologię

Gminy powiatu tarnowskiego podpisały oficjalne porozumienie w sprawie działalności proekologicznej w ramach projektu „Life – IP EKOMAŁOPOLSKA”, którego najważniejszymi założeniami jest promocja odnawialnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej i szeroko zakrojone działania na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu. Wartość projektu to około 70 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wynosi 42 mln zł.

Ekologiczne piece, fotowoltaika i elektrownie
Nadrzędnym celem projektu „Life – IP EKOMAŁOPOLSKA” jest pełne wdrożenie małopolskiego Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii przyjętego przez zarząd województwa małopolskiego w lutym 2020 roku. Zakłada on m.in. ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40 proc. w porównaniu z rokiem 1990, zwiększenie udziału energii pozyskiwanej ze źródeł odnawialnych do co najmniej 32 proc. zużycia energii końcowej brutto, czy poprawę efektywności energetycznej na poziomie co najmniej 32,5 proc.
W ostatnich dniach w Starostwie Powiatowym w Tarnowie odbyło się podpisanie porozumienia pomiędzy powiatem i gminami z ziemi tarnowskiej odnośnie wspólnego włączenia się w realizację projektu. Jak zapewniają samorządowcy, jest to ważny krok w kierunku poprawy efektywności energetycznej oraz instalacji kolejnych odnawialnych źródeł energii w naszym regionie.

– Wszystkim nam zależy, byśmy oddychali czystym powietrzem, pili czystą wodę i wypoczywali nad czystymi rzekami i jeziorami. Dlatego włączamy się w realizację istotnego programu przygotowanego przez województwo małopolskie, mającego na celu działania na rzecz klimatu. Będziemy chronić przyrodę i nasze codzienne życie – mówi starosta tarnowski Roman Łucarz i dodaje – Już wcześniej w starostwie powołaliśmy ekodoradcę, który służy pomocą gminom, chociażby w momencie podpisywania różnych umów. Jest to osoba, która w 100 proc. opłacana jest z pieniędzy województwa. Bardzo cieszy mnie fakt, że wszystkie gminy z powiatu tarnowskiego zdecydowały się przystąpić do projektu. Uważam, że jednym z najważniejszych zadań, które w jego ramach będziemy chcieli zrealizować do 2030 roku, to m.in. przeprowadzenie jak największej liczby wymiany pieców na ekologiczne. Dodatkowo chcemy stworzyć mapę miejsc, w których możemy wykorzystywać energię odnawialną. Mam tutaj na myśli przede wszystkim fotowoltaikę, ponieważ nie posiadamy takich terenów, gdzie można byłoby zamontować wiatraki. Jedną z naszych bolączek jest to, że sieci energetyczne w poszczególnych gminach nie są przystosowane do dużej liczby systemów fotowoltaicznych w gospodarstwach. Największe możliwości mają gminy, które znajdują się blisko dużych transformatorów, a także w rejonach, gdzie występuje spore nasłonecznienie terenów. Duże nadzieje wiążemy także z budową elektrowni wodnej na Dunajcu.

Przypomnijmy, że elektrownia ma powstać na wysokości istniejącego progu spiętrzającego. Termin realizacji przedsięwzięcia to jesień 2023 roku. Przy elektrowni o mocy ok. 2 MW powstanie zalew w granicach brzegu Dunajca. Choć istniejące plaże znikną pod wodą, w znacznym stopniu zwiększy się atrakcyjność tego miejsca.

Gromnik daje przykład
Z programu LIFE finansowane są innowacyjne projekty w zakresie ochrony środowiska w Europie, a projekty zintegrowane są nowym sztandarowym instrumentem wspierania realizacji strategii poprawy jakości środowiska na dużym obszarze. Warto zaznaczyć, że projekt LIFE koordynowany przez województwo małopolskie angażuje łącznie 69 partnerów. Zaplanowane działania w ramach projektu to m.in. przygotowanie scenariuszy działań klimatycznych dla Małopolski w perspektywie roku 2030 i 2050, mapy potencjału wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla województwa, przygotowanie projektów inwestycyjnych do wsparcia w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, przygotowanie projektów pilotażowych (klastry energetyczne, spółdzielnie energetyczne, wirtualne elektrownie, samowystarczalne/zrównoważone energetycznie obszary/miasta itp.) oraz realizacja kampanii edukacyjnych w zakresie ochrony klimatu.
Jedną z pierwszych gmin w naszym regionie, która odważniej postawiła na odnawialne źródła energii, jest Gromnik. W 2015 roku była to jedyna gmina w powiecie tarnowskim, która otrzymała unijne pieniądze na instalację solarną nie tylko na urzędach, czy szpitalach, ale również prywatnych budynkach. Wówczas łączna suma inwestycji wyniosła gminę 936 273 zł, z czego 758 324 zł stanowiło dofinansowanie pochodzące ze środków unijnych. Obecnie podtarnowska gmina jest również jednym z 31 samorządów włączonych w projekt „Ekopartnerzy na rzecz słonecznej energii Małopolski” na montaż fotowoltaiki, solarów i pomp ciepła w gospodarstwach domowych.

– Już od jakiegoś czasu pokazujemy innym samorządom w regionie drogę, jak stawać się bardziej ekologicznymi miejscami do życia. Przystąpienie wszystkich gmin z naszego powiatu do projektu „Life – IP EKOMAŁOPOLSKA” to bardzo ważny krok w tym kierunku. Mam nadzieję, że już niebawem pojawi się jeszcze więcej pieniędzy na odnawialne źródła energii, a i warunki dla osób, które będą z nich korzystać, staną się jeszcze korzystniejsze – mówi wójt gminy Gromnik, Bogdan Stasz i dodaje – Obecnie w naszej gminie na każdym obiekcie komunalnym zainstalowane mamy instalacje solarne. Z moich wyliczeń wynika, że również na około 350 prywatnych posesjach zainstalowana jest fotowoltaika. To naprawdę bardzo dobry wynik. W najbliższym czasie chcemy skupić się na rozmowach z dostawcami energii, aby wymianie uległy przestarzałe już transformatory, które przy napięciu ponad 250 Volt wyłączają się, co stanowi spory problem dla osób inwestujących w fotowoltaikę.

Ekologiczna reforma
Również inne gminy w naszym powiecie nie chcą zostawać w tyle. Z raportu przygotowanego w 2016 roku przez Światową Organizację Zdrowia wynikało, że niespełna 7-tysięczny Tuchów znajduje się na 16. lokacie wśród miejscowości w Europie, w których występuje najbardziej zanieczyszczone powietrze. Od tamtej pory władze podtarnowskiej gminy robią wszystko, aby jakość powietrza w tamtejszym regionie była coraz lepsza. Oprócz ciągłego monitoringu zainstalowano również oczyszczacze powietrza we wszystkich gminnych przedszkolach. Gmina Tuchów jako jedyna w powiecie tarnowskim przystąpiła również do rządowego programu „Stop Smog”, dzięki któremu wykonała termomodernizację oraz wymianę kotłów w wielu budynkach.

– Należy dbać o środowisko i dążyć do tego, aby zmieniać w tym zakresie świadomość mieszkańców. Od kilku lat jako samorząd podejmujemy mnóstwo działań i mam nadzieję, że przystąpienie do projektu „Life – IP EKOMAŁOPOLSKA” będzie kolejnym krokiem do poprawy środowiska w naszym regionie – tłumaczy burmistrz Tuchowa, Magdalena Marszałek, która ma pewne obawy, czy rosnące ceny prądu i gazu nie odstraszą kolejnych osób do wymiany starych pieców w swoich gospodarstwach. – Obawiamy się, że mieszkańcy nie będą chcieć zmieniać swoich dotychczasowych źródeł ciepła właśnie ze względu na rosnące ceny. Cieszymy się natomiast, że w naszej gminie udało się już trzeci rok utrzymać gminny program wymiany pieców, zwłaszcza że wciąż mamy osoby chętne do skorzystania z dotacji na ten cel. Każdego roku w naszym budżecie zabezpieczamy około 200 tys. zł na wymianę kotłów, co średnio przekłada się na 40 nowych pieców w poszczególnych gospodarstwach. Podobnie, jak gmina Gromnik chcemy postawić także mocniej na fotowoltaikę. Zdarza się, że coraz więcej naszych mieszkańców, bez względu na to, czy mogą liczyć na zewnętrzne dotacje, decyduje się na montaż paneli. Widać, że powoli, ale jednak nadchodzi swego rodzaju ekologiczna reforma.

W podobnym tonie wypowiada się wójt gminy Skrzyszów, Marcin Kiwior, który liczy na to, że w naszym regionie nie zabraknie samorządów chcących postawić na budowę elektrowni wodnych i biogazowych. – Sami jesteśmy zainteresowani tego typu inwestycjami. Prowadzimy już nawet pewne rozmowy na temat budowy elektrowni wodnej na Wątoku. Aby poprawiać stan naszego środowiska, należy działać na kilku płaszczyznach. Mamy coraz więcej odpadów zielonych, które nadają się do przetworzenia w energię. Z drugiej strony powinniśmy także racjonalnie wydatkować energię. W budynkach szkolnych w naszej gminie zainstalowaliśmy inteligentne oświetlenie z czujnikiem ruchu. Na ulicach stosujemy oświetlenie ledowe. Systematycznie wymieniamy piece naszym mieszkańcom. Chcemy skupić się także na gromadzeniu deszczówki. Jestem przekonany, że przy wspólnych działaniach w ramach projektu, do którego zdecydowały się dołączyć wszystkie gminy z powiatu tarnowskiego, do 2030 roku środowisko w naszym regionie może ulec zdecydowanej poprawie.

Fot. Gminny Zakład Komunalny w Gromniku, fot. Sebastian Czapliński

Autor: Sebastian Czapliński/ TEMI.pl

*Tekst ukazał się na łamach tarnowskiego tygodnika TEMI.