Co uczniowie jedzą w szkołach?

Eksperci przekonują, że odpowiednio skomponowane menu to najlepsze paliwo do zdobywania wiedzy i nowych umiejętności dla dzieci i młodzieży. Okazuje się, że w tarnowskich szkołach stołówki cieszą się coraz większą popularnością wśród uczniów. Wpływ ma na to nie tylko coraz lepiej dobrane jedzenie, ale także bardzo atrakcyjne ceny.

Nowe zalecenia żywieniowe w naszym kraju obowiązują od 2021 roku. Idealne proporcje znaleźć można na „Talerzu zdrowia” – skomponowanym przez Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, który zastąpił „Piramidę żywienia” opracowaną w Instytucie Żywności i Żywienia w 2016 roku. Na „Talerzu zdrowia” NCEŻ połowę zalecanych produktów wciąż stanowią warzywa i owoce. Jedną czwartą: pełnoziarniste pieczywo, kasze, makarony, a kolejną jedną czwartą: ryby, mięso, warzywa strączkowe, jaja, produkty mleczne, orzechy. Jak tłumaczą eksperci z Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, błędy żywieniowe najczęściej popełniane przez Polaków to zbyt duże spożycie soli, zbyt duża konsumpcja mięsa czerwonego i przetworów mięsnych, nadmierna konsumpcja cukru i słodyczy, czy częste spożywanie napojów słodzonych. Tymczasem zgodnie z zaleceniami z 2020 roku w diecie Polaków powinny dominować warzywa i owoce (zaleca się, aby stanowiły połowę tego, co jemy). W ciągu ostatnich lat liczba dzieci z nadwagą lub otyłością wzrosła trzykrotnie. Okazuje się, że już co piąty polski uczeń ma problem z prawidłową wagą, a przez to jest zaliczany do najszybciej tyjących uczniów w Europie! Szkolne stołówki robią, co w ich mocy, aby zmienić stereotyp na temat tego, że jedzenie w nich jest niesmaczne, czy nieadekwatne do ceny. Jak wygląda zatem dieta w tarnowskich szkołach?

Uczniowie mają wpływ na obiady
W przypadku Szkoły Podstawowej nr 2 w Tarnowie, w stołówce szkolnej przy okienku do wydawania posiłków znajduje się skrzynka, do której uczniowie mogą wrzucać… swoje propozycje obiadowe z ulubionymi daniami. Dzieci i młodzież bardzo często korzystają z tej formy, a część propozycji, które były autorstwem uczniów, jak chociażby: gofry z bitą śmietaną i owocami, chleb otoczony jajkiem, mini pizza, banan w białej czekoladzie, sałatka owocowa, czy frytki z rybą i ketchupem na pewno znajdą się w jadłospisie. – Obiady wydawane są o 11:30 i 12:30. Korzysta z nich bardzo duża grupa uczniów, dlatego też posiłki organizowane są w dwóch grupach o dwóch różnych porach. Staramy się przygotowywać dania, które zawierają mało cukru i soli. Jadłospis sporządzany jest dla uczniów z dwutygodniowym wyprzedzeniem. Mogą oni sprawdzić sobie odpowiednio wcześniej, jakie danie będzie przygotowywane konkretnego dnia. Nie da się ukryć, że czasami zdarza się, że ktoś rezygnuje z obiadu, bo nie odpowiada mu jakaś potrawa. Są to jednak sporadyczne przypadki. Uczniowie mają także do swojej dyspozycji sklepik szkolny, w którym coraz częściej sięgają po zdrową żywność – mówi nam pracująca w szkole intendentka.

W Szkole Podstawowej nr 18 w Tarnowie panie pracujące w tamtejszej stołówce przyrządzają każdego dnia obiady dla ponad 250 uczniów! Tak duża liczba chętnych pokazuje, że dzieci i młodzież są wręcz zachwycone przygotowywanymi daniami. – Ulubionymi potrawami uczniów są: spaghetti, racuchy, naleśniki, czy ryba. Zdrowa żywność także smakuje dzieciom. Znajdziemy w naszej szkole mnóstwo miłośników makaronu, czy pierogów ze szpinakiem, risotto oraz surówek, które zawsze są świeże i robione przez nas – mówią panie pracujące w szkolnej stołówce i dodają – Cieszymy się, że możemy w naszych potrawach stosować zdecydowanie więcej cukru, niż miało to miejsce jeszcze nie tak dawno z racji rządowych przepisów. Był okres, kiedy uczniowie praktycznie wcale nie pili kompotu, ponieważ przygotowywany był on przez nas właśnie bez cukru. Zdrowa żywność jest bardzo ważna, ale dzieciom też należy trochę osłodzić życie.

Szkolna kuchnia lub catering
W tarnowskich szkołach dzieci średnio za obiad składający się z dwóch dań płacą od 4 do 10 zł. Nie brakuje też placówek, które z powodu braku szkolnej stołówki zmuszone są zamawiać uczniom catering. Tak jest chociażby w przypadku Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 6 z Oddziałami Integracyjnymi w Tarnowie. – Cena za zupę i drugie danie to 9,50 zł. Zainteresowanie jest różne. Wiele zależy od tego, jakie danie serwowane jest konkretnego dnia. Na 150 uczniów z cateringu średnio korzysta około 30 osób – mówi Katarzyna Bortnowska, dyrektorka szkoły. – Większość uczniów chwali sobie dania, które przyrządza dla nas firma. Co ciekawe dzieci uwielbiają dania jarskie. Za najsmaczniejsze uważają makaron z serem, czy makaron z jabłkami. Warto podkreślić, że dwa lata temu nasi uczniowie brali udział w projekcie „Zdrowo jem, więcej wiem!”. W ramach działań dzieci w ciekawy sposób zdobywały wiedzę na temat zdrowego stylu życia, a przede wszystkim uczyły się jak zdrowo się odżywiać oraz jak aktywności fizyczna wpływa na nasze samopoczucie i stan zdrowia. W ramach projektu realizowane były lekcje poświęcone zdrowej diecie i aktywności fizycznej. Uczniowie poznawali zdrowe produkty, układali rymowanki prozdrowotne, tworzyli gazetkę oraz promowali zdrowie w naszej szkole. To także miało wpływ na to, w jaki sposób podchodzą dziś do posiłków, po jakie sięgają.

O tym, że dania jarskie cieszą się wielką popularnością wśród uczniów tarnowskich szkół, przekonuje także Andrzej Kot, dyrektor Szkoły Podstawowej nr 20 z Oddziałami Sportowymi w Tarnowie. Co ciekawe w tamtejszej placówce na 400 uczniów ze szkolnej stołówki korzysta aż 280 osób! Z racji tego, że do szkoły uczęszcza mnóstwo przyszłych sportowców, to i ich jadłospis oparty jest na zdrowych i energetycznych potrawach. – Codziennie naszym uczniom serwujemy obiady z deserem. Raz w tygodniu na ich talerzach pojawia się ryba. Stosujemy niewiele panierek. Stołówka otwarta jest w godz. 11:00-13:30. Przygotowujemy dania ze świeżych owoców i warzyw. Wielkim powodzeniem cieszą się m.in. pierogi z truskawkami. Przyjęliśmy w naszej szkole taką zasadę, że konkretne danie nie może pojawić się ponownie w menu wcześniej niż za dwa tygodnie. Dla klas sportowych mamy także dodatkową ofertę żywieniową. W okresie zimowym, kiedy rozpoczynają treningi w godzinach porannych, po powrocie do szkoły zawsze czeka na nich gorąca herbata i drożdżówka. W ten sposób chcemy, aby dobrze nakarmieni ruszali na kolejne zajęcia.

Obiady w każdej szkole podstawowej
W przypadku Szkoły Podstawowej nr 3 w Tarnowie uczniowie oraz ich rodzice nie mają wpływu na przygotowywany w placówce jadłospis. Nie oznacza to jednak, że obiady są niesmaczne. Jest wręcz przeciwnie, a świadczy o tym chociażby liczba ponad 120 uczniów korzystających ze szkolnej stołówki. – W naszej szkole obiady są smaczne, ale i tanie, ponieważ cena za dwa dania to 4 zł. Jak łatwo obliczyć, uczeń za miesięczne wyżywienie w szkole płaci mniej niż 100 zł. Nigdy nie przygotowujemy obiadów z produktów mrożonych. Każdego dnia dostarczane są do szkoły świeże owoce i warzywa. Nigdy też nie myśleliśmy o cateringu, bo dzięki temu, że dania przygotowywane są w szkole, mamy nad tym pełną kontrolę. We wtorki i w czwartki w naszej kuchni przygotowywane są dania mięsne, natomiast w piątki uczniowie jedzą rybę. Dzieci i młodzież najchętniej sięgają jednak po dania jarskie. Kiedy na ich talerzach pojawiają się pierogi, naleśniki, czy placki ziemniaczane, to potrawy znikają w mgnieniu oka. W naszej placówce funkcjonuje też sklepik szkolny. Zaleciliśmy jakie produkty powinny się w nim znaleźć i nie dostrzegam tego, aby dzieci garnęły się do słodyczy. Co więcej, w sklepiku nie można kupić drożdżówek i to nie dlatego, że wprowadziliśmy zakaz, bo go nie ma, a po prostu dzieci ich nie kupowały. Na śniadania uczniowie przynoszą klasyczne kanapki – wyjaśnia dyrektor szkoły, Leszek Marek.

Warto przypomnieć, że od 1 września 2022 roku szkoły podstawowe będą miały obowiązek zapewnienia wyżywienia uczniom. Aktualnie szkoła może, ale nie ma obowiązku prowadzić stołówkę. Z prawnego punktu widzenia pozostaje bez znaczenia, w jaki sposób zorganizuje wyżywienie – czy poprzez własnych pracowników, czy też catering.

Autor: Sebastian Czapliński/ TEMI.pl

*Tekst ukazał się na łamach tarnowskiego tygodnika TEMI.